11

یک محرم؛ یک مازندران/کهن آیین‌های مذهبی که ثبت میراث معنوی کشور شد

  • کد خبر : 10721
  • ۰۵ مرداد ۱۴۰۲ - ۱۷:۲۸
یک محرم؛ یک مازندران/کهن آیین‌های مذهبی که ثبت میراث معنوی کشور شد
کهن آیین‌های مذهبی محرمی که در سرزمین دیار علویان مازندران در فهرست آثار میراث ملی معنوی کشور شد.

به گزارش “خط شمال” در جای جای این دیار گام بردارید، در نقطه نقطه آن کهن سرزمین اهل تشیع آیین‌هایی را می‌بینید و می‌شنوید که ارادت خالصانه شان را سید وسالار شهیدان کربلا، حضرت آقا امام حسین(ع) را نشان می‌دهند.

مازندرانی‌های شیفته دلی که با یک محرم، مانوس خاصی با برپایی سنت‌ها و آیین‌های مذهبی به همه ابراز می‌دارند که همه آن ریشه در گذشتگان و آبا و اجدادیشان دارد و امروز با گذشت چهارده قرن سر ارادت به آقا اباعبدالله الحسین(ع) تعظیم می‌کنند.

این عاشقان قبل از آغاز ماه خون بر شمشیر با آراستگی، شست‌وشو، غبارروبی، تکایا، حسینیه‌ها و زینبیه ها آن هم با گلاب، پارچه‌های نوشتاری برجسته سبز و سیاه زرکوب شده طلایی، به استقبال محرم می‌روند و گل مالی حسینیه یکی از روستاهای رامسر یکی از آن آیین‌هایی ست که یک هفته مانده به شروع ماه محرم اهالی آن روستا به برپایی آن می‌پردازند.

طوبی اصانلو کارشناس مردم‌شناسی‌ و میراث معنوی اداره کل میراث فرهنگی مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار ما قدمت برپایی این آیین را چندین ساله عنوان و مطرح کرد: بانوان روستایی به منظور استقبال از برپایی مراسم‌های ایام محرم و عزاداری سید و سالار شهیدان با گل سفت و چسبنده با دست تمام دیوارهای داخل و اطراف بیرون حسینیه را گل مالی می‌کنند که در آن روز همه اهالی در کنار این کار به عزاداری و سینه‌زنی نیز می‌پردازند.

وی گفت: این آیین در مراحل انجام تحقیقات کامل میراث فرهنگی استان هست تا در فهرست آثار ملی کشور قرار گیرد. آیین نخل گردانی ۶۰۰ ساله نوا نخل‌گردانی نوا از توابع بخش لاریجان آمل نیز دیگر آیین دیرینه دیار علویان است که قدمت آن به گفته اهالی از ۶۰۰ سال نیز گذشته است و با گذشت این سال‌ها اهالی نوا ارادت خاصی به برپایی آن می‌پردازند.

اصانلو از ثبت شدن این کهن آیین در فهرست آثار ملی میراث معنوی کشور بیان و اظهار کرد: نخل‌گردانی نوا در روز ششم محرم در آن منطقه ییلاقی شروع و تا روز دهم ادامه دارد که هر ساله با شور عاشقانه خاصی و با حضور عزاداران زیادی از نقاط مختلف استان و سایر جاها برگزار می‌شود.

پلاخوران کیاسری ها و برپایی دیگ های بزرگ کیاسری ها نیز در این روزهای دلدادگی با حسین(ع) و فرزندان حسین(ع) با سایر مازندرانی‌ها عقب نماندند و ارادت خودشان را با برپایی مراسم پلاخوران آن هم از ابتدای روز محرم تا شب عاشورا به آقا اباعبدالله نشان می‌دهند.

کارشناس مردم شناسی و میراث معنوی اداره کل میراث فرهنگی مازندران با بیان این‌که در این ایام در مناطق مختلف شهر به طور وسیع شروع به اطعام‌دهی می‌کنند، افزود: حدود یک هزار کیلو برنج در هر روز پخت می‌کنند که البته این عدد در روزهای منتهی به عاشورا قدری افزایش می‌یابد، بالغ بر 50 دیگ که به صورت ته‌چین آماده می‌شود، بَرّه را لای برنج قرار می‌دهند و با کره محلی روی برنج ریخته می‌شود، غذایی که با هیزم پخت به عمل می‌آید.

وی ادامه داد: در این ایام دهه اول زمانی که نوای “بسم الله، بسم الله، در کیاسر به گوش‌تان خورد یعنی بفرمایید دعوتید، مراسمی که خبری از قاشق و چنگال نیست و بر اساس سنت قدیمی با آفتابه لگنی مسی که دور می‌دهند، دستان شسته می‌شود.

اصانلو گفت: آئین مذهبی “محرم پلاخوار” در شهر کیاسر در سال 1398 در فهرست آثار ملی معنوی به ثبت رسید. پیشکشان ساروی ها با نوای “یا حسین یا حسین” کهن آئینی چون ش پیشکشان ساروی‌ها که در تیکه حضرت ابوالفضل(ع) شهر ساری مرکز مازندران برگزار می‌شود.

این سنت دیرینه از سوی عزاداران حسینی در شب هفتم ماه محرم به اجرا در می‌آید به گونه‌ای که عزاداران در این شب به عزاداری مولای حسین(ع)، فرزندان و یارانش می‌پردازند.

مهم‌ترین نکته‌ای که در این مراسم قابل توجه است و این آئین کهن را در لیست ثبت آثار ملی معنوی قرار داده است نذر قربانی است که در این شب هر کس به بضاعت خود به ادای نذر قربانی خود می‌پردازد.

از قربانی گاو و گوسفند گرفته تا اردک و غاز که تعداد آنها به یک هزار راس و عدد می‌رسد و اهالی تکیه این قربانی‌ها را جمع‌آوری و در دیگر شب‌های محرم به شام‌دهی عزادران و سینه‌زنان می‌پردازند.

این مردم شناس اداره کل میراث فرهنگی مازندران با بیان اینکه دو اثر مراسم “علم سلام” رستم‌کلای بهشهر و ” ش پیشکشان تکیه ابوالفضل(ع) ساری در لیست آثار ملی قرار گرفتند.

ارادت بانوان مازندرانی به امام حسین(ع) با مجمع گذاری

مَجمَع گُذاری نیز از آئین‌های محرم این دیار علویان است که قدمتش در شرق این استان به ۲۰۰ سال می‌رسد. این آئین بیشتر در روستاهای مناطق کوهستانی و ییلاقی مازندران برگزار می‌شود ولی جا افتاده‌ترین شیوه مجمع گذاری که در این استان شهرت دارد مربوط به روستای کوهستان از توابع شهرستان بهشهر است.
اصانلو از این آیین می‌گوید: در این آئین، کدبانوهای روستایی غذاهای مختلفی برای پذیرایی از عزاداران حسینی در روزهای تاسوعا و عاشورا تدارک می‌بینند و غذاها را داخل سینی بزرگی که مجمع نامیده می‌شود قرار می‌دهند و به حسینیه و محل عزاداری می‌برند تا از عزاداران پذیرایی کنند؛ این سنت نیز در فهرست آثار ملی معنوی قرار دارد.
گفتنی است؛  آئین‌ها و سنت‌های ایام محرم در این سرزمین علوی‌تبار چون علم گردانی پیر علم کلوده بخش مرکزی محمودآباد، نخل گردانی روستای اورطشت، تشت گذاری ترک نشین قائمشهری ها، حسن و حسین، زاری باری نکایی‌ها آنقدر زیاد است که یا در فهرست آثار ملی کشور ثبت شدند یا در دستور کار ثبت قرار دارند اما مهمترین نکته بر این است که بیشتر این آیین‌ها همچنان حفظ ماندند و نسل به نسل از پیر به جوان و از جوان به کودک انتقال داده شد تا امروز محرم سال ۱۴۴۵ ه ق شاهد برپایی هر چه باشکوه تر آنها باشیم و آن چیزی را و تعهد ویژه مردم دیار علویان را به سید و سالار شهید کربلا آقا اباعبدالله الحسین(ع) نشان می‌دهد که برسانند تا آخر عمرشان در راه حسین(ع) گام برمی‌دارند و آن بیرق ساقی دشت کربلا را با اقتدار در دست و بر بالای سرشان می‌گیرند تا به صاحب اصلی آن یعنی آقا صاحب الزمان(عج) برسانند.
لینک کوتاه : https://khateshomal.ir/?p=10721

ثبت دیدگاه

مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : 0
قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.