به گزارش “خط شمال” بسیاری از والدین عادت دارند که براساس رفتارهای کودکان به ان ها صفت هایی را نسبت دهند و دائما آن را تکرار کنند، هرگز برای کودک خود تکرار نکنید که خجالتی است حتی از دیگران هم بخواهید که این صفت را به کودک نسبت ندهند حتی اگر درست باشد.
وقتی صفتی را مداوم به کودک نسبت می دهید برای کودک به یک باور تبدیل می شود، کودک تصور می کند که این ویژگی در او قابل تغییر نیست حتی گاهی ممکن است احساس حقارت کند و خودش را بادیگران مقایسه کند.
وقتی با زبان به طور مدام به آن ها برچسب خجالتی بودن می زنند ،کودک باور می کند که واقعا مشکلی دارد و با خودش می گوید چرا همه این حرف را تکرار می کنند؟ از برچسب زدن به کودک به خصوص جلوی خواهر و برادرش اجتناب کنید.
این کار باعث می شود که نوعی رقابت و حسادت بین خواهرها و برادرها شکل بگیرد به مرور زمان بچه ها به این باور می رسند که خجالتی بودن یکی از صفت های جدایی ناپذیر آن هاست و برای از بین بردن ان تلاش نمی کنند .
برای گوشزد کردن رفتار نادرست کودک باید جملات دیگری برای گفتن منظور خود پیدا کنید مثلا اگر کودک در پیدا کردن دوست و برقراری ارتباط با همسالان خود با مشکل مواجه شده ،به او نگویید چرا نمی توانی مثل بقیه دوست پیدا کنی و چرا خجالت می کشی؟به جای آن بپرسید چه عاملی باعث شد که نتوانی به همکلاسی جدیدت نزدیک شوی؟من فکر می کنم که او می تواند دوست خوبی برای تو باشد و حیف است که این فرصت را از دست بدهی؟
رفتار اجتماعی را با هم تمرین کنید
همه کودکان در محیط های اجتماعی شلوغ به دنیا نمی آیند و از ابتدا اطراف آن ها پر از کودک هم سن و سال و جمعیت زیاد نیست برخی کودکان نیاز دارند که به مرور زمان ،روابط اجتماعی را یاد بگیرند.
تمام کودکان ،چه درون گرا باشند چه برون گرا ،لازم دارند که در محیط های اجتماعی بزرگ تر از خانواده قرار بگیرند و با افراد مختلفی آشنا شوند.برای تمرین کردن این مهارت ها ،مراکزی مثل کتابخانه های عمومی و پارک های بازی و حتی باشگاه های ورزش کودکان ،مناسب است.از همین فرصت ها و مراکز استفاده کنید و روابط اجتماعی را کم کم به کودک خود یاد بدهید.
در آموزش مهارت های اجتماعی باید دو نکته را حتما مد نظر قرار دهید،یکی اینکه برای آن وقت بگذاریدو صبور باشید و دیگر اینکه مهارت ها را تمرین کنید.برای اموزش مهارت ها از خانه خود می توانید شروع کنید.
ابتدا با آموزش احوال پرسی و آشنا شدن با یک فرد جدید شروع کنید در مرحله بعد می توانید آموزش های خانه را در جایی مثل پارک تمرین کنید برای تمرین ،خودتان باید یک الگوی خوب باشید تا کودک از شما یاد بگیرد. مثلا می توانید در پارک به مادر یا پدر یکی از کودکان دیگر نزدیک شوید و سر صحبت را باز کنید.
برای تمرین کردن این مهارت ها می توانید در خانه با هم نقش بازی کنید. شما نقش یک دوست جدید و غریبه را بازی کنید و از کودک بخواهید تا برای دوست شدن با شما پیش قدم شود بعد از تمرین باید فرصتی را برای کودک فراهم کنید تا بدون حضور شما در یک موقعیت اجتماعی حضور پیدا کند و آموخته های خود را به مر حله ی اجرا در آورد در واقع این تمرین ها زمانی مفید است که کودک بتواند از آن در موقعیت های واقعی و بدون حضور والدین بهره ببرد.
کودکان را یکباره در معرض اجرا قرار ندهید
برخی از والدین بعد از آموزش مهارت های اجتماعی به یکباره کودک را در موقعیت های واقعی اجتماعی قرار می دهند درست است که تمرین کردن ،کودک را برای چالش های دنیای واقعی اماده می کند اما شاید باید برای روبه رو شدن با موقعیت های واقعی زندگی ،به کودک زمان بدهید.
بعد از تمرین کردن و آموزش مهارت های اجتماعی ،باید کودک خود را در موقعیتی قرار دهید که از توانایی های خود استفاده کند اما نباید مجبور کنید یا تحت فشار قرار گرفتن باعث افزایش سرعت کودک شما در یادگیری مهارت های اجتماعی نمی شود.
شاید چند تلاش اول کودک شما با شکست مواجه شود باید بعد از شکست کنار کودک باشید او را حمایت کنید از او بپرسید چه شرایطی باعث شد که همه چیز طبق برنامه پیش نرود؟
به توانایی کودک خجالتی خود اطمینان کنید
نباید کودک را مجبور کنید که در موقعیت خاصی قرار بگیرد ولی می توانید به توانایی های او باور داشته باشیدو او را تشویق کنید .
اعتماد به نفس کودک را افزایش دهید
معمولاً یکی از دلایلی که باعث خجالتی شدن کودک می شود کمبود اعتماد به نفس است با یادآوری کردن ویژگی های مثبت یا با آموختن مهارت های جدید.
هر مهارتی که کودک لازم دارد به او یاد دهید هر چقدر که مهارت های یک فرد افزایش پیدا کند و هر چقدر که افراد بیشتری به او و توانایی هایش ایمان داشته باشند اعتماد به نفس کودک بیشتر می شود.
دورهمی های خانوادگی داشته باشید و کودک خود را مسخره نکنید.
هرگز کودک را به خاطر خجالتی بودن مسخره نکنید نه تنها خودتان نباید او را تحقیر کنید بلکه باید مراقب باشید که کودک از طرف خواهر و برادر و دوستان هم مسخره نشود.
سخن آخر:
خجالتی بودن یکی از ویژگی هایی است که در بسیاری از کودکان دیده می شود .گاهی این ویژگی ، زودگذر است ولی گاهی اوقات تا بزرگسالی ادامه پیدا می کند.
اگر کودک خجالتی دارید با روش های مختلف می توانید این کم رویی و خجالت را کاهش دهید تا فرزند شما در آینده دچار مشکل در برقراری روابط اجتماعی نشود قبل از هر چیز باید خودتان حامی کودک باشید و او را به خاطر خجالتی بودن سرزنش نکنید و با کارهایی مثل آموزش و تمرین، تحسین ویژگی های مثبت و فراهم کردن امکان تعامل اجتماعی با دیگران می توانید کودک را برای یک زندگی اجتماعی مفید در اینده آماده کنید.
گردآورنده: نرگس رضازاده کارشناس ارشد روانشناسی مشاوره و مددکاری اجتماعی کلانتری 12 بابلسر
