جنگ و اثرات آن به عنوان پدیده‌های غیرقابل انکار، همواره در زندگی بشر وجود داشته است. عواملی مانند تضاد در افکار و اندیشه ها، اختلافات قومی و قبیله ای، قدرت طلبی و چنگ اندازی به منابع و منافع دیگران، هر یک می تواند دلیلی برای وقوع یک جنگ باشد.
انسان ها از دیرباز به دنبال راهکاری بودند تا بتوانند در جنگ ها آسیب های کمتری ببینند و با کمترین هزینه و تلفات بر دشمن خود فائق بیایند. ساختن قلعه های بزرگ و محکم، کندن خندق، استتار و اختفاء از جمله این راهکارها بود که امروزه از راهکارهای مقابله با جنگ ها به عنوان پدافند غیر عامل نام می برند.
پدافند غیرعامل به مجموعه اقداماتی اطلاق می شود که به کارگیری آن ها مستلزم استفاده از جنگ افزار نیست، اما اجرای آن ها موجب پیشگیری از حمله های احتمالی دشمنان می شود یا تلفات و خسارت های ناشی از تهاجم آن را کاهش می دهد.
تهدیدات علیه امنیت انسان را می توان به تهدیدات طبیعی و تهدیدات ساخته بشر تقسیم کرد. جرم و ناامنی از مهمترین تهدیدات به شمار می روند که دو راهکار متفاوت برای این دو و سایر تهدیدات علیه امنیت انسانی وجود دارد.
راهکار اول واکنشی و سرکوبی و راهکار دوم پیشگیری است که تجربیات متعدد نشان از بالاتر بودن اثر بخشی پیشگیری دارد. بنابراین و بر همین اساس هدف از اهمیت دادن به پلیس و پدافند غیرعامل برقراری امنیت عمومی و امنیت انسانی در سطح جامعه است که نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران همین وظیفه را برعهده داشته و به نوعی برقراری نظم و امنیت و آسایش شهروندان را وجهه همت خود قرار داده است، تا خدای ناکرده بحران بی اعتمادی به پلیس در بین اقشار جامعه بوجود نیاید.
برای پیشگیری از چالش های اساسی نیازمند آموزش، همکاری، مشارکت عمومی مردم و سازمان ها است تا در جهت تامین نظم و امنیت انسانی وسرزمینی بتوان گام موثری برداشت.
بر مبناي ديدگاه فرمانده معظم كل قوا، هوشياري، سرعت عمل و اقدام، پيگيري خستگي ناپذير و نگاه يكسان براي مقابله با ناامني ضرورت پليس يك جامعه اسلامي بوده و ايشان ناهوشياري را اولين مصيبت يك پليس و بي توجهي به پيگيري را موجب سستي قدم و توقف اقدامات مقابله با ناامني مي دانند.
به همين دليل در یک جامعه اسلامی و اخلاق مدار، توامان با آراستگی به ارزش‌های دینی و الهی، ضرورت داشتن هوشیاری، بصیرت در برابر تمامي تهديدات و توطئه‌های همه جانبه از پیچیدگی و حساسیت بالایی برخوردار است كه بايد در شاخصه هاي رفتاري پليس در تراز انقلاب اسلامي به بهترين شكل تجلي يابد.
در تحقق اين راهبرد، توجه به پدافند غیرعامل یکی از موثرترین و پایدارترین روش‌ها در مواجهه با تهدیدات است و بي شك تمهیدات و ملاحظات پدافند غیرعامل علاوه بر کاهش شدید هزینه‌ها، کارایی دفاعی طرح‌ها، اهداف و سیاست‌ها را در زمان بحران را نيز بسیار افزایش خواهد داد و با توجه به شرایط و كاربردي سازي راهکارها و انعطاف و پویایی و فرماندهی و کنترل عملیات پدافند غیرعامل مي توان به سمت بهترين كارآمدي و اثربخشي دست يافت.
پدافند غیرعامل تنها با تهاجم دیگر کشورها و دفاع از تمامیت ارضی یک سرزمین ارتباط ندارد، بلکه در صورت وقوع حوادث طبیعی از جمله سیل و زلزله آمادگی در زمینه پدافند غیرعامل خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش می دهد .
یکی از راه های مهم در خصوص شناساندن پدافند غیرعامل به مردم را آموزش و آگاهی است که در این عرصه مراکز علمی و پژوهشی نقشی موثر در آگاهی بخشی به نسل جوان و جامعه دارند.
کشور عزیزمان ایران همیشه در معرض تهدید دشمنان قرار داشته و دارد و همه ما وظیفه داریم با توجه به شرایط کنونی، آموزش های لازم و مناسب را در خصوص مقابله با انواع تهدیدهای نرم و سخت دشمن در دستور کار قرار دهیم و تمامی مسئولان باید در سطح جامعه با فرهنگ سازی، زمینه مشارکت مردم در همکاری و اجرای طرح ها و فعالیت های مرتبط با پدافند غیرعامل را به وجود آورند.
نكاتي كه بايد در اين مسير مهم و حساس با نگرش و تعمق نسبت به آن برنامه ريزي كرد آن است كه در عصر حاضر با پیچیده تر شدن سازمان ها، سرعت سریع تغییرات و تحولات فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، ضرورت بازبینی شیوه‌های مدیریت اطلاعات و دانش و بسترسازي هوشمندي در انجام ماموريت ها و به ويژه پدافند غير عامل بیش از پیش لازم بوده و نیروی انتظامی به درستی در این مسیر گام برداشته است
هوشمند سازی با ساده سازی و اصلاح فرآیند مشارکت و کاهش هزینه ها؛ بسترساز توزیع، ابداع، گردآوری و درک صحیح از تغییرات اجتماعی شده و می‌تواند به تصمیمات نوآورانه، منطقی و کاربردی در حوزه نظم و امنیت و در اجراي برنامه هاي پدافند غيرعامل کمک کند و سیاست‌های دانش محوری، نوآوری و روزآمدی پلیس را تسهیل و تسریع بخشد.
پدافند غیرعامل در ماموریت های پلیس، می تواند نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای داشته باشد. نیروی انتظامی همانند سایر نیروهای مسلح و مراکز حساس، با به کارگیری اصول پدافند غیرعامل، می تواند نیروها و اماکن و تجهیزات خود را در برابر تهدیدات و آسیب ها به نحو احسن حفاظت کرده و بتواند در مواقع بحرانی و حساس خدمت رسانی بهتری به مردم در زمینه تامین امنیت و آرامش ارائه کند.
بسیاری از وظایف و اقدامات روزمره پلیس، همسویی کاملی با اقدامات لازم برای تقویت پدافند غیرعامل در کشور دارد که از جمله می توان به طرح های پیشگیری از آسیب های اجتماعی و آسیب های فضای مجازی اشاره کرد.
اثرگذاری بر افکار عمومی جامعه با انتشار اخبار غلط از یک سو و طراحی حمله های سایبری به سامانه های حساس کشور از سوی دیگر، دو هدفی است که دشمن در بستر سایبری به دنبال آن است و اجرای طرح های پدافند غیرعامل برای ارتقای امنیت فضای سایبری کشور به همین دلیل صورت گرفته است که این امر در نیروی انتظامی نیز تاکنون با دقت فراوانی صورت پذیرفته است اما به هر صورت باید در برابر تهدیدات نو نیز آمادگی داشت و این روند را ادامه داد.
